ನಗರ ಬದುಕಿನ ಪಯರ್ಾಯಗಳ ಹುಡುಕಾಟದಲ್ಲಿ......
ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಮತ್ತು ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಹಾನಗರಗಳ ಪಾಲಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಸಮಸ್ಯೆ. ಮುಂದಿನ ಜನಾಂಗ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿಗಾಗಿ ಕಾದಾಟ ಮಾಡಬೇಕಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ನಿಮರ್ಾಣವಾದರೆ ಅಚ್ಚರಿ ಪಡಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಒಂದೆಡೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಮಹಾನಗರಗಳು ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ ಅಷ್ಟೆ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಕಸದ ರಾಶಿ ನಗರದ ಅಂದ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಕೆಡಿಸುತ್ತಿವೆ.
ರಾಜ್ಯದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ಎರಡನೆ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದೆ.ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರಿದೆ. ನಗರದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ 10 ಲಕ್ಷವನ್ನು ಮೀರಿ ನಾಗಲೋಟದಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ. ನಗರದ ಜನರಿಗೆ ಪರಿಶುದ್ಧ ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಪೂರೈಸುವುದು ಮತ್ತು ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಹಾ ನಗರಪಾಲಿಕೆಗೆ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿದೆ.
ನಗರದ ಜನರ ದಾಹ ತಣಿಸಲು ಕಾವೇರಿ ಮತ್ತು ಕಬಿನಿ ಜಲಾಶಯಗಳಿಂದ ನೀರು ಹರಿಸಿ ಶುದ್ಧೀಕರಣಮಾಡಿ ಸರಬರಾಜು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದೆರಡು ತಿಂಗಳು ಜಲಾಶಯಗಳ ಒಡಲು ಬರಿದಾದಾಗ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿಗೆ ಹಾಹಾಕಾರ ಉಂಟಾಗಿದೆ. ಜಲಶುದ್ದೀಕರಣದ ಘಟಕಗಳು ಕೆಟ್ಟು ನಿಂತಾಗ ಟ್ಯಾಂಕರ್ ನೀರಿಗಾಗಿ ಜನ ಮೈಲುದ್ದ ಸರತಿ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಪರಿತಪಿಸುವುದು ನಗರದಲ್ಲಿ ಸವರ್ೇ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಗತಿ ಎನ್ನುವಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಜನ ಒಗ್ಗಿ ಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ಬಹುಪಾಲು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾಮಗಾರಿಗಳು ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಹಾನಿ ಮಾಡದೆ ನಡೆಯುವುದೆ ಇಲ್ಲ. ನಗರದ ಧೂಳು, ದಟ್ಟ ಹೊಗೆ,ಕೆಟ್ಟ ಗಾಳಿ, ಕಸದ ರಾಶಿ,ಕಲುಷಿತ ನೀರು ಎಲ್ಲಾ ಸೇರಿ ನಗರವನ್ನು ಕೊಳೆತು ನಾರುವ ಜೈಲನ್ನಾಗಿ ಪರಿವತರ್ಿಸಿವೆ.
ಇದಕ್ಕೆಲ್ಲ ಪಯರ್ಾಯವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳದೆ ಹೋದರೆ ಮುಂದೊಂದು ದಿನ ಅಪಾಯ ತಪ್ಪಿದ್ದಲ್ಲ. ಈಗಾಗಲೇ ಮಹಾ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಪ್ರತಿ ಶತ 80 ರಷ್ಟು ಮಂದಿ ಅಸ್ತಮಾ, ಹೃದಯ ರೋಗ ಸೇರಿದಂತೆ ನಾನಾ ಕಾಯಿಲೆಗಳಿಂದ ನರಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನೆಲಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ನಾವು ಕರ್ತವ್ಯ ಭ್ರಷ್ಟರಾಗಿದ್ದೇವೆ.
ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಇಷ್ಟು ಭೀಕರವಾಗಿರುವುದರ ನಡುವೆಯೂ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಸರದಲ್ಲೆ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿರುವುದು ಆಶಾದಾಯಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗಿದೆ.
ಅಂತಹ ಪಯಾರ್ಯ ಮಾದರಿಯೊಂದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬರು ಮೈಸೂರಿನ ಕುವೆಂಪುನಗರದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾರೆ. ಅವರೆ ನಿವೃತ್ತ ಕಾರ್ಯ ಪಾಲಕ ಅಭಿಯಂತರ ಎಸ್.ವೈ ಸದಾಶಿವ ಮೂತರ್ಿ. 80 ರ ಹರಯದ ಮೂತರ್ಿಯವರ ಪರಿಸರ ಕಾಳಜಿ ಮತ್ತು ಉತ್ಸಾಹ ಯುವಕರನ್ನು ನಾಚಿಸುವಂತಿದೆ. ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಮತ್ತು ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿರುವ ಮಾದರಿಯನ್ನು ನಗರದ ಜನ ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಯೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಮಹಾ ನಗರಗಳ ಮುಖ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳೆಲ್ಲವೂ ಬಹುಪಾಲು ಬಗೆಹರಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ.
ಕಳೆದ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಜಲಾಶಯಗಳು ಬರಿದಾಗಲಿ, ನೀರು ಶುದ್ಧೀಕರಣ ಘಟಕ ಕೆಟ್ಟು ನಿಲ್ಲಲಿ ಅವರಿಗೆ ನೀರಿನ ಸಮಸ್ಯೆ ಭಾದಿಸಿಲ್ಲ. ಅವರ ಮನೆಗೆ ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆಯ ಕಸ ಸಂಗ್ರಹ ಮಾಡುವವರು ಬರಲೇ ಬೇಕಿಲ್ಲ. ಅಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಅವರು ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ ಸಾಧಿಸಿ ಇತರರಿಗೆ ಮಾದರಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ನಮಗೆ ನಾವೆ ಮಾದರಿ :
ಕಳೆದ ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷದಿಂದ ಮಳೆ ನೀರು ಕೊಯ್ಲು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಮೂರ್ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಮುಂಚೆ ಸಂಗ್ರಹವಾದ ನೀರನ್ನು ಸ್ನಾನ,ಶೌಚ,ಬಟ್ಟೆ,ಪಾತ್ರೆ ತೊಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಈಗ ಮೂರು ವರ್ಷದಿಂದ ಕುಡಿಯಲು ಮತ್ತು ಅಡುಗೆ ಮಾಡಲು ಮಳೆ ನೀರನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಮಳೆ ನೀರನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವುದರಿಂದ ಮೂಳೆ ಮತ್ತು ಕೀಲು ನೋವಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾಯಿಲೆಗಳು ದೂರವಾಗಿವೆ. ಸತತವಾಗಿ ಮಳೆಯ ನೀರನ್ನು ಕುಡಿಯುವುದರಿಂದ ಮಂಡಿ, ಮೂಳೆ, ಕೀಲು ನೋವು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಅವು ಬಂದಿದ್ದರೂ ನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತವೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಪರಶಿವಮೂತರ್ಿ.
ಕುವೆಂಪುನಗರದ ಪರಮಹಂಸ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಮೂತರ್ಿಯವರ 15 ಚದರ ಅಡಿ ಮನೆ ಇದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 5 ಅಡಿ ಬಿಟ್ಟು, ಉಳಿದ 10 ಚದರ ಅಡಿ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಮಳೆ ನೀರು ಕೊಯ್ಲಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಸೆ.ಮೀ.ಮಳೆ ಬಂದರೆ ಒಂದು ಸಾವಿರ ಲೀಟರ್ ನೀರು ಸಂಗ್ರಹವಾಗುತ್ತದೆ. ಹತ್ತು ಸಾವಿರ ಲೀಟರ್ ಸಾಮಥ್ರ್ಯ ಇರುವ ನೀರು ಸಂಗ್ರಹಣ ತೊಟ್ಟಿಯನ್ನು ನಿಮರ್ಾಣಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ತೊಟ್ಟಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ತುಂಬಿದರೆ ಎರಡು ವರ್ಷ ಮಳೆ ಕೈಕೊಟ್ಟರು ಅವರಿಗೆ ಚಿಂತೆಇಲ್ಲ. ನಾಲ್ಕು ಮಂದಿ ಇರುವ ಸಂಸಾರಕ್ಕೆ ಎರಡು ವರ್ಷ ಕುಡಿಯಲು ಮತ್ತು ಅಡುಗೆ ಮಾಡಲು ನೀರು ಸಾಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಕಾಟರ್್ ರವಿಕುಮಾರ್ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಮಳೆ ನೀರು ಕೊಯ್ಲು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಸದಾಶಿವಮೂತರ್ಿ ಅವರು, ಹತ್ತು ಚದರ ಅಡಿ ತಾರಸಿಯಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದ ಮಳೆಯ ನೀರನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ತಾರಸಿಯ ಹೊರಗೆ ಮನೆಯ ಗೋಡೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಪೈಪ್ ಹಾಕಿದ್ದು ನಾಲ್ಕು ಕಡೆಯಿಂದ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಮಳೆಯ ನೀರು ಹೋಗುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ನಾಲ್ಕು ದಿಕ್ಕಿನಿಂದಲ್ಲೂ ಬಂದ ಮಳೆ ನೀರು ಒಂದೆಡೆ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿ 250 ಲೀಟರ್ ಹಿಡಿಯುವ ಒಂದು ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಡಬ್ಬದಲ್ಲಿ ಬೀಳುತ್ತದೆ. ಅದರ ತಳದಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮತ್ತೆ ಒಂದುವರೆ ಅಡಿ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೊಂದು ನಲ್ಲಿ ಹಾಕಲಾಗಿದೆ. ತಳದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಮಶ ನೀರು ಶೇಖರಣೆಯಾಗಿ ಮೇಲೆ ತಿಳಿಯಾದ ನೀರು ಬರುತ್ತದೆ. ಮತ್ತೆ ಅಲ್ಲಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು 250 ಲೀಟರ್ ಸಾಮಥ್ರ್ಯದ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಡಬ್ಬವನ್ನು ಇಟ್ಟು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಆ ತಿಳಿಯಾದ ಮಳೆಯ ನೀರನ್ನು ಬಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಮೂರು ಹಂತದ ನೀರು ಸೋಸುವಿಕೆ ಕೆಲಸ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಮೊದಲು ನಾಲ್ಕು ಲೇಯರ್ ಸ್ಪಾಂಜ್ ನಂತರ ಅದರ ಕೆಳಗೆ ನೈಲಾನ್ ಪರದೆಯಲ್ಲಿ ಮರಳು ತುಂಬಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ .ನಂತರ ಅದರ ಕೆಳಗೆ ದಪ್ಪ ಜಲ್ಲಿ ಹಾಕಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಂದ ಮೂರು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕರಣೆಯಾದ ನೀರು ತೊಟ್ಟಿಗೆ ಬಂದು ಬೀಳುತ್ತದೆ. ಇದು ಪರಿಶುದ್ಧವಾದ ಕುಡಿಯುವ ನೀರು. ಇದನ್ನು ಕಾಯಿಸಿ,ಕುದಿಸಿ ಕುಡಿಯುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಅಡುಗೆಗೆ ಬಳಸುವುದರಿಂದ ಆರೋಗ್ಯದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಅವರು ಕಂಡು ಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ಪರಿಶುದ್ಧ, ಪೌಷ್ಠಿಕ ನೀರು :
ಮಳೆಯ ಹನಿಗಳು ಆಕಾಶದಿಂದ ಭೂಮಿಗೆ ಬೀಳುವ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಅನಿಲಗಳನ್ನು ಹೀರಿಕೊಂಡು ಬರುವುದರಿಂದ ದೇಹಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ನಾನಾ ಮಿನರಲ್ಗಳು ನಮಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಿಕ್ಕಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಮಳೆಯ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯೂ ಬೇಗ ಬೇಯುತ್ತದೆ. ಅಡಿಗೆಯೂ ಬೇಗ ಆಗಿ ಇಂಧನವೂ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ.
ಕಾವೇರಿ,ಕಬಿನಿ ನೀರು ಮನೆಗೆ ಬಂದು ಸೇರುವವರೆಗೆ, ಅವು ಹರಿಯುವ ನದಿ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಕಾಖರ್ಾನೆ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳು, ಮಾನವನ ಮಲಮೂತ್ರ ಎಲ್ಲಾ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ಆ ನೀರನ್ನು ಎಷ್ಟೆ ಸಂಸ್ಕರಣೆ ಮಾಡಿ ಕೊಟ್ಟರು ಅದು ಪರಿಶುದ್ಧವಾದ ನೀರಲ್ಲ. ನಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ನೀರು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡರೆ ಬಕೆಟ್ನಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸಲ ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಕಲ್ಮಶ ಬಂದಿರುವುದನ್ನು ಕಂಡಿದ್ದೇವೆ. ಈ ನೀರನ್ನು ಶುದ್ಧ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಹಣವುಳ್ಳವರು ಅಕ್ವಾಗಾಡರ್್ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಮಾಡಿದರೂ ಶುದ್ಧ ನೀರು ಕುಡಿಯುವ ಬಗ್ಗೆ ಖಾತರಿ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಮಳೆಯ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳೆ ಇಲ್ಲ ನೇರವಾಗಿ ಅಕಾಶದಿಂದ ಬಿದ್ದ ನೀರನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಟ್ಟು ಬಳಸಿದರೆ ಈ ನೀರಿನ ಪರಿಶುದ್ಧತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೆ ಖಾತರಿ ಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಸದಾಶಿವಮೂತರ್ಿ.
ತಾವು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಮಳೆಯ ನೀರು ಕನ್ನಡಿಯಂತೆ ಪಳಪಳನೆ ಹೊಳೆಯುವುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದ ಶಿಮ್ಲಾ ನಗರವು ನೀರಿನ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಅಶುದ್ಧ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಸರಬರಾಜಿನಿಂದ ಕಾಮಾಲೆ ರೋಗಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗಿದ್ದ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣ ಮುಂದಿವೆ. ಪುಣೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ನೀರಿನ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಸಕರ್ಾರ ನೀರಿನ ಟ್ಯಾಂಕರ್ಗಳನ್ನು ಅವಲಂಭಿಸಿತ್ತು. 2016 ರ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಶಾಂತಿ ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದಾದ ಮುಖ್ಯ ಹತ್ತು ಸಮಸ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಕೊರತೆ ಮೂರನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ.
ಈಗಾಗಲೆ ನಗರಕ್ಕೆ ನೀರು ಪೂರೈಸುವ ಮುಖ್ಯ ಮೂಲವಾದ ಕೆಆರ್ಎಸ್ ಜಲಾಶಯದಲ್ಲಿ ದಶಕದಲ್ಲೆ ಮೂರನೇ ಬಾರಿಗೆ ಕಡಿಮೆ ನೀರು ಸಂಗ್ರಹಣೆಗೊಂಡಿದೆ. 2010 ರಲ್ಲಿ ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಜಲಾಶಯದ ನೀರಿನ ಮಟ್ಟ 89.65 ಅಡಿ ಇದ್ದರೆ 2012 ರಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಟ ಅಂದರೆ 75.09 ಅಡಿ ನೀರು ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿತ್ತು. ಈ ವರ್ಷ ಜಲಾಶಯದಲ್ಲಿ 98.63 ಅಡಿ ನೀರು ಸಂಗ್ರಹಣೆಯಾಗಿದ್ದ ಅದರಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಚಟುವಟಿಕೆ ಸೇರಿದಂತೆ ತಮಿಳು ನಾಡಿಗೆ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಬಿಡಬೇಕಾದ 192 ಟಿಎಂಸಿ ಅಡಿ ನೀರು ಸೇರಿದೆ.
ನೀರಿಗೆ ಪಯರ್ಾಯ ಇಲ್ಲ.ನೀರು ಜೀವನಾವಶ್ಯಕ ಮತ್ತು ಜೀವಿಗಳ ಬೆಸುಗೆಯ ಕೊಂಡಿ. ಬದುಕುವ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ನೀರು ಸರ್ವರಿಗೂ ಉಚಿತವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಾಗಬೇಕು. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನಗರದ ಜನತೆ ಚಿಂತಿಸಬೇಕು. ಪಯರ್ಾಯ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ತಾವೇ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಈಗಾಗಲೇ ನಗರಪಾಲಿಕೆ ಹೊಸದಾಗಿ ನಿಮರ್ಾಣವಾಗುವ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಮಳೆ ನೀರು ಕೊಯ್ಲು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಾನೂನು ಜಾರಿ ಮಾಡಿದ್ದರು ಅದು ಕಟ್ಟು ನಿಟ್ಟಾಗಿ ಜಾರಿಯಾಗಬೇಕು. ಆಗಾದಾಗ ಕುಡಿಯು ನೀರಿಗೆ ಪರಿತಪಿಸುವುದು ತಪ್ಪುತ್ತದೆ.
ಮಾದರಿಯಾದರು ಸದಾ"ಶಿವ"
ಮೈಸೂರು ನಗರ ಪಾಲಿಕೆ ಸತತವಾಗಿ ಎರಡನೇ ಬಾರಿಯೂ ದೇಶದ ಸ್ವಚ್ಛನಗರಿ ಎಂಬ ಹಿರಿಮೆಗೆ ಭಾಜನವಾಗಿದೆ. ಆದರೂ ನಗರದ ರಸ್ತೆಗಳು, ವಿವಿಧ ಬಡಾವಣೆಗಳ ಉದ್ಯಾನವನಗಳಲ್ಲಿ ಬಿದಿರುವ ಕಸದ ರಾಶಿ ಪಾಲಿಕೆಗೆ ತಲೆನೋವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿದೆ.ಮೈಸೂರು ಮಹಾ ನಗರಪಾಲಿಕೆ ಮನೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕಸ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಆರಂಭಿಸುವ ಮುನ್ನವೇ, ಸದಾಶಿವಮೂತರ್ಿಯವರು ತಮ್ಮ ಸ್ನೇಹಿತರಾದ ಟಿ.ಕೆ.ಬಡಾವಣೆಯ ನಿವೃತ್ತ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಚಂದ್ರಣ್ಣ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ತೊಂಭತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲೆ ಸತತವಾಗಿ ಹತ್ತು ವರ್ಷ ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.
ಕುವೆಂಪುನಗರ ಮತ್ತು ಟಿಕೆ ಬಡಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಮನೆ ಮನೆಗೆ ತೆರಳಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಹಸಿ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ತಿಳಿವಳಿಕೆ ನೀಡಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.ಇದಕ್ಕಾ ಇಬ್ಬರು ನೌಕರರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡು ಅವರಿಗೆ ತಳ್ಳುವ ಗಾಡಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ ಕೊಟ್ಟು ಮನೆ ಮನೆಯ ಕಸ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇವರಿಗೆ ಸಂಬಳ ನೀಡಲು ಪ್ರತಿ ಮನೆಯವರಿಂದ ಹತ್ತು ರೂಪಾಯಿ ದೇಣಿಗೆ ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಅದರಲ್ಲಿ ಕಸ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವವರಿಗೆ ಚಪ್ಪಲಿ, ಕೈ ಗ್ಲೌಸು,ಸಮವಸ್ತ್ರ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಬಳ ಕೊಟ್ಟು ಉಳಿದ ಹಣದಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆ ಬದಿ ಗಿಡ ನೆಡುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.ಮೂರು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮುನ್ನೂರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಂಗೆ, ಬೇವು, ಸಂಪಿಗೆ ಗಿಡಗಳನ್ನು ನೆಟ್ಟರು. ಅದರಲ್ಲಿ ಇಂದು ಇವರು ನೆಟ್ಟ ಹೊಂಗೆ ಗಿಡಗಳು ಟಿ.ಕೆ.ಬಡಾವಣೆ ಮತ್ತು ಕುವೆಂಪುನಗರದ ಮುಖ್ಯ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ತಂಪಾದ ನೆರಳು ನೀಡುತ್ತಾ, ಅನೇಕ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ಆಶ್ರಯ ತಾಣವಾಗಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.
ನಗರದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ಸುಮಾರು 400 ಟನ್ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಉತ್ಪಾದನೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ಜೆಪಿ ನಗರಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡತೆ ಇರುವ ಎಕ್ಸಲ್ ಪ್ಲಾಂಟ್ನಲ್ಲಿ ತ್ಯಾಜನಿರ್ವಹಣೆ ಘಟಕ ಇದ್ದು ಅದರ ಸಾಮಾಥ್ರ್ಯ 200 ಟನ್ ಮಾತ್ರ. ಉಳಿದದ್ದು ಅಲ್ಲೆ ಕಸದ ರಾಶಿಯಾಗಿ ಬಿದ್ದು ದುನರ್ಾತ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಕಸ ನಿರ್ವಹಣೆಯೆ ನಗರಗಳ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೂ ಕೂಡ ಪರಶಿವಮೂತರ್ಿ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ಮನೆಯ ಆವರಣದಲ್ಲೆ 6 ಅಡಿ ಉದ್ದ, 2 ಅಡಿ ಅಗಲ ಮತ್ತು ಒಂದೂವರೆ ಅಡಿ ಆಳ ಇರುವ ಗುಂಡಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದು ತಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹಾಕಿ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಎರೆಹುಳು ಗೊಬ್ಬರವಾಗಿ ಪರಿವತರ್ಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಕಸ ಸುರಿಯುವವರ ವಿರುದ್ದ ಕಠಿಣ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ನೀರು ಮತ್ತು ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಜನರ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ನಗರಗಳು ನರಕ ಕೂಪಗಳಾಗುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವ ಇವರ ಮಾದರಿ ಮಾತ್ರ ನಗರಗಳ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಬೆಳಕಾಗಬಲ್ಲದು. ಬನ್ನಿ ಇನ್ನೇಕೆ ತಡ ನಾವೂ ಮಳೆ ನೀರು ಕೊಯ್ಲು ಮತ್ತು ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಕೈ ಜೋಡಿಸೋಣ. ನಮ್ಮ ನಗರವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟೂ ಸುಂದರಗೊಳಿಸೋಣ.
ಮೂತರ್ಿಗಳ ಕೃಷಿ ಪ್ರೀತಿ
ಮೂಲತಃ ಮೈಸೂರಿನವರೆ ಆದ ಎಸ್.ವೈ.ಸದಾಶಿವಮೂತರ್ಿ ಯುವರಾಜ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಬಿಎಸ್ಸಿ ಪದವಿ ಪಡೆದು, ದಾವಣಗೆರೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಇ ಮಾಡಿ ರಾಜ್ಯದ ನಾನಾ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಲೋಕೊಪಯೋಗಿ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಿವೃತ್ತಿಯಾಗಿ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷವಾದರೂ ರಸ್ತೆ, ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತಿತರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿ ಸಲಹೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ವಿವಿಧ ಇಲಾಖೆಗಳಿಗೆ ಸಮಸ್ಯೆ ಕುರಿತು ಪತ್ರ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಪಾಲಿಕೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಕಂಡು ಚಚರ್ೆಮಾಡುತ್ತಾರೆ.ಮಡದಿ ಚಂದ್ರಲೇಖಾ,ಮಗಳು ಲೀಲಾ ಮತ್ತು ಅಳಿಯ ಸಂಗಮೇಶ್ (ಸಹಾಯಕ ಕಾರ್ಯಪಾಲಕ ಎಂಜಿನಿಯರ್,ಲೋಕೊಪಯೋಗಿ ಇಲಾಖೆ) ಜೊತೆ ವಿಶ್ರಾಂತ ಜೀವನ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇಡೀ ಕುಟುಂಬ ಮಳೆಯ ನೀರನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದ ದೂರವಾಗಿದೆ. ಮನೆಯಲ್ಲೇ ತ್ಯಾಜ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆ ತೊಟ್ಟಿ ನಿಮರ್ಾಣ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಶೂನ್ಯ ಕಸ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮನೆ ಎಂಬ ಕೀತರ್ಿಗೂ ಭಾಜನವಾಗಿದೆ.
ತಾವೆ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಎರೆ ಗೊಬ್ಬರ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಮನೆಯ ಆವರಣದಲ್ಲೆ ಮನೆಗೆ ಬೇಕಾದ ತರಕಾರಿ. ಸೊಪ್ಪು ಬೆಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ತೆಂಗಿನ ಮರ,ಒಂದು ದಾಳಿಂಬೆ, ಎರಡು ಕರಿಬೇವು ಗಿಡಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಇವರು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಾವಯವ ಆಹಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಆಗ ನಾವು ರಸ್ತೆ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಗಿಡ ನೆಟ್ಟು ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನೀರು ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದರೆ ಎಲ್ಲರೂ ನಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಈಗ ಆ ಗಿಡಗಳೆ ಎಷ್ಟೊಂದು ನೆರಳು ಮತ್ತು ಆಮ್ಲಜನಕ ನೀಡುತ್ತಿವೆ ನೋಡಿ. ಸಂಪಿಗೆ ಮತ್ತು ಬೇವು ಸಸಿಗಳನ್ನು ದನ, ಆಡು ಕುರಿ ತಿಂದುಕೊಂಡವು ,ಹೊಂಗೆ ಹೆಮ್ಮರವಾಗಿ ಬೆಳೆದುಕೊಂಡಿತು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಪರಶಿವಮೂತರ್ಿ.
ಬಸವ ತತ್ವದ ಆರಾಧಕರು, ಪರಿಪಾಲಕರು ಆಗಿರುವ ಮೂತರ್ಿಯವರು ದೂರದ ಕೆನಡಾ ದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಭಾವ ಮೈದುನ ಸುಂದರೇಶ್ ಅವರ ಜೊತೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು "ಕುಟುಂಬ ಸೇವಾ ಟ್ರಸ್ಟ್" ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬಡ ವಿದ್ಯಾಥರ್ಿಗಳ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕೂ ನೆರವಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನಮ್ಮ ಕಾಯಕ ಆಯಿತು ಈಗ ದಾಸೋಹ ಮಾಡಬೇಕಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕೆ ಕೈಲಾದ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬೇಕು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಸಾವಯವ ಕೃಷಿಕರಾಗುತ್ತೇವೆ ಎಂಬ ವಿದ್ಯಾಥರ್ಿಗಳನ್ನೆ ಹುಡುಕಿ ನೆರವು ನೀಡುತ್ತಿರುವುದು ಇವರ ಕೃಷಿ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.
ಎಲ್ಲರು ಇಂಜಿನಿಯರ್, ವೈದ್ಯರೆ ಆದರೆ ಆಹಾರ ಬೆಳೆದು ಹಸಿವು ನೀಗುವವರು ಯಾರು. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಕೃಷಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಲವಿರುವ ವಿದ್ಯಾಥರ್ಿಗಳಿಗೆ ನೆರವು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.
ಗುಂಡ್ಲುಪೇಟೆ ತಾಲೂಕಿನ ಪಡಗೂರು ಅಡವಿ ಮಠ, ಚಾಮರಾಜನಗರದ ಮರಿಯಾಲ ಮಠ ಮತ್ತು ಹುಣುಸೂರು ತಾಲೂಕಿನ ಗಾವಡಗೆರೆ ಮಠದವರು ನಡೆಸುವ ಶಾಲೆಯ ತಲಾ ಮೂವರು ವಿದ್ಯಾಥರ್ಿಗಳ ವಾಷರ್ಿಕ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಭರಿಸುತ್ತಾರೆ.ಅಲ್ಲದೆ ಆ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಸಾವಯವ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ವಿದ್ಯಾಥರ್ಿಗಳಲ್ಲಿ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಲು ಉಪನ್ಯಾಸ ಕಾರ್ಯಕ್ರಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತಾರೆ.